Την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών, 6ην Απριλίου 2014, στο χωρίο Πάπαρι Αρκαδίας, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση εις ανάμνηση του γεγονότος της συγκροτήσεως του πρώτου Ελληνικού Στρατοπέδου στο σημείο της Βρύσης, από τον Πολέμαρχο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τους συμπολεμιστές αυτού και πάντας τους Αρχιερείς και Προκρίτους.

Η εκδήλωση μνήμης και τιμής για τους Ήρωες της Πατρίδος μας, άνοιξε με Αρχιερατική Θεία Λειτουργία που τέλεσε ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Πάπαρι.

Ο Πρωτοσύγκελος μας και Ιερείς, πλαισίωσαν τον Σεβ. Μητροπολίτη μας στην Θ. Λειτουργία, συμμετέχοντας και στις υπόλοιπες εκδηλώσεις που ακολούθησαν.

Ο Πρόεδρος της Αδελφότητας των απανταχού Παπαραίων Βασίλειος Αποστολόπουλος μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ευχαρίστησε όλους όσους συμμετείχαν σε αυτή την τιμητική εκδήλωση απόδοσης φόρου τιμής στους ήρωες του 1821, καθώς και ομίλησε θερμά και πατριωτικά ο συγχωριανός μας κ. Κων/νος Τρίκολας Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε. Μεσσηνίας.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας κκ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ τίμησε με το χρυσό Σταυρό της Μητροπόλεώς μας ( Νεομαρτύρων Δημητρίου και Παύλου) τον Αρκά την καταγωγή κ. Αθανάσιο Κωνσταντόπουλο, εις ένδειξη τιμής και αγάπης για την προσφορά του και τη βοήθειά του, στους συνανθρώπους μας, μιας και στο Ιατρικό του κέντρο στον Ισθμό της Κορίνθου, δέχεται αγόγγυστα και άνευ χρημάτων όποιον συνάνθρωπό μας δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει τις σχετικές δαπάνες που άπτονται με προβλήματα υγείας.

Μετά το πέρας της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο στη θέση Βρύση, εκφωνήθηκε ο πανηγυρικός της ημέρας από την κ. Αικατερίνη Τράκα και κατατέθηκαν στεφάνια εκ των εκπροσώπων των φορέων του Νομού μας.

Πλήθος κόσμου, πολιτικών και πολιτειακών αρχόντων, εκπροσώπων των στρατιωτικών μονάδων του Νομού μας, των σωμάτων ασφαλείας και η Φιλαρμονικής του Δήμου Τριπόλεως, παρέστησαν στις ως άνω εκδηλώσεις τιμώντας έτσι την μνήμη των Ηρώων αλλά και το χωριό Πάπαρι.

Το χορευτικό συγκρότημα του Συλλόγου των Απανταχού Παπαραίων έδωσε μια ξεχωριστή αίγλη στη εκδήλωσή αυτή, τέλος προσφέρθηκαν γλυκίσματα και αναψυκτικά σε όλους τους συμμετέχοντες σε αυτή την ξεχωριστή εκδήλωση.

Το στρατόπεδο των Αγωνιστών

στο χωριό Πάπαρι το 1821

Του Σεβ. Μητροπολίτου Μαντινείας και Κυνουρίας

κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Να πως περιγράφει ο ιστορικός Σπύρος Μελλάς στο βιβλίο του «Ο γέρος του Μωριά» το γεγονός αυτό.

«Μετά το σκόρπισμα της Πιάνας και το ντουφεκίδι της Αλωνίσταινας ο Κολοκοτρώνης με το Δεληγιάννη, τον Τουρκοβασίλη και τους λίγους άνδρες που τους είχαν απομείνει περπατώντας όλη τη νύχτα ξημερώθηκαν στο Πάπαρι. Τι γύρευαν εκεί; Να φτιάξουν Στρατόπεδο. Γιατί αυτό είναι το μεγάλο γέλασμα που έχει πάθει ο Τούρκος. Χτυπάει εδώ, χτυπάει εκεί να διαλύσει τα επαναστατικά Στρατόπεδα των Ελλήνων και δεν ξέρει πως υπάρχει ένα Στρατόπεδο που δεν χτυπιέται και δεν σκορπίζεται κι' αυτό είναι ο νους και η καρδιά του Κολοκοτρώνη. Έρχεται στο Πάπαρι στις 6 Απριλίου, είναι Μεγάλη Εβδομάδα και μάλιστα Μεγάλη Τετάρτη ο κόσμος νηστεύει, μα και οι αγωνιστές είναι τόσο πεινασμένοι που δεν μπορούν να σταθούν στα πόδια τους. Ο Κολοκοτρώνης μπαίνοντας στο χωριό πρωί πρωί καλεί τον Ιερέα του χωριού, Κωνσταντίνον Παπαδόπουλον και δίδει εντολήν να σφάξουν τα αρνιά που έχουν για το Πάσχα να τα ψήσουν για να χορτάσουν την πείνα τους οι Κλέφτες. Έτσι και γίνεται και ο παπάς που ξέρει τη σημασία του αγώνα και την ανάγκη των αγωνιστών δίδει την συγχώρηση για την κατάλυση της Νηστείας στην καρδιά της Μεγάλης Εβδομάδος, ξέρει να παραμερίζει τους τύπους μπροστά στην ανάγκη και καταλήγει ο Κολοκοτρώνης με ανακούφιση «και έφαγαν τα παλληκάρια και στηλωθήκαμε». Κοντά στις φωτιές στην αυλή του σπιτιού του κουμπάρου του Παυλοπανάγου φωνάζει το γραμματικό του, το Ζαφειρόπουλο και του υπαγορεύει γράμματα στον Αναγνωσταρά, το Μούρτζινο, τον Παπαφλέσσα, τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, το Μαυρομιχάλη και τους γράφει· «Ζυγώστε στην Τριπολιτσά, ελάτε να με βρήτε στο Πάπαρι». Στο κάλεσμα του Κολοκοτρώνη έρχονται ο Κονδάκης με τους Αγιοπετρίτες και τους Δολιανίτες, ο Επίσκοπος Βρεσθένης και ο Μπαρμπιτσιώτης με τους Μπαρμπιτσιώτες και τους Αραχωβίτες, ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης με τους Μανιάτες του,ο Νικολόπουλος με τριακόσιους Μυστριώτες, ο Πλαπούτας, ο Νικηταράς, ο Αρβάλης και ο Μπιλίδας καπεταναίοι της Τριπολιτσάς, οι Πετιμεζαίοι και άλλοι πολλοί και αυτό το μάζωμα στο Πάπαρι αποτελεί την απαρχή του σχεδίου του να συσταθεί βασικό Στρατόπεδο τρεις τέσσερες ώρες απόσταση από την Τριπολιτσά. Μέσα σ' αυτό τον αναβρασμό του συγκεντρωμένου μεγάλου πλήθους των Κλεφτών ο Κολοκοτρώνης νιώθει χαρά γιατί πέτυχε να συστήσει αυτό το Στρατόπεδο στο Πάπαρι αλλά αισθάνεται και ανησυχία γιατί θέλει ενότητα στη διοίκηση και στην ενέργεια. Την ώρα αυτή της χαράς και της αγωνίας του Κολοκοτρώνη στο Πάπαρι, να που φθάνουν εκεί από τη Ζάκυνθο τα δύο παιδιά του Κολοκοτρώνη ο Πάνος και ο Γιάννης αυτός που θα έπαιρνε σε λίγο μέσα στις φλόγες του πολέμου το δοξασμένο παρατσούκλι του Γενναίου. Τρομάζει να τα γνωρίσει τα λιονταράκια του. Καβάλλα φτάνουν τα παιδιά· είναι μαυρισμένα, μπαρουτοκαπνισμένα θα λέγαμε γιατί μόλις βγήκαν στην Ηλεία πιάσανε το ντουφέκι και το μάτωσαν στον αγώνα. Ο ένας μόλις μπορεί να πει κανείς είναι παλληκαράκι ενώ ο άλλος είναι ολότελα παιδόπουλο. Ο Γέρος τ' αγκαλιάζει τα φιλεί με δάκρυα και τα καμαρώνει. Για τράβα το γιαταγάνι βρε Γιάννη, λέει του μικρού να ιδώ αν σώνει το χέρι σου να το ξεθηκαρώσεις; και ο μικρός απαντάει· θα το ιδής πατέρα σαν πιάσουμε τον πόλεμο, και κοκκινίζει, ως τ' αυτιά. Δέκα μέρες μονάχα φτάσανε στον Κολοκοτρώνη να φτιάξει τέλειο Στρατόπεδο, να το οργανώσει, να το εφοδιάσει, να το πειθαρχήσει, να το γυμνάσει, να του φυσήξει το υψηλότερο φρόνημα και να ετοιμάσει την πρώτη μεγάλη νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσι, που απεφάσισε τη λευτεριά μας. Η αρχιστρατηγία που του έδωσαν στη Σύναξη αυτή τούχει λύσει τα χέρια, τώρα μπορεί να δουλέψει και να δείξει τι είναι άξιος να κάνει».

Τις πληροφορίες για τη συγκρότηση του Στρατοπέδου στου Πάπαρι μας τις αναφέρουν οι αγωνιστές του 1821 στα απομνημονεύματά τους ο καθένας με τον τρόπο του, ως εξής·

1. ΡΗΓΑΣ ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ.

Σχεδίασμα Ιστορίας της

Επαναστάσεως (Μνημοσύνη 1968-1969).

Μετά δύο ημέρας ο Ηλίας Σαλαφαντίνος και ο Αναγνωσταράς ήλθαν εις τα Βρουστοχώρια, ένθεν έγραψαν τον Ηλίαν και τον Δικαίον (Παπαφλέσσα) να έλθουν εις το χωρίον Πάπαρι, όπου είχαν συνέλθει και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Κων. Μαυρομιχάλης, ο Κανέλλος και Νικόλαος Δεληγιανναίοι δια να συσκεφθώσιν. Ελθόντες δε απεφάσισαν παμψηφεί να προσκαλέσουντόν Πέτρον Μαυρομιχάλην δι' αρχιστράτηγον της Πελοποννήσου, γενομένης δε και υπογραφείσης της αποφάσεως, έστειλαν 10 αντίγραφα αυτής εις τας διαφόρους επαρχίας, δια να υπογράψωσι πολιτικοί και στρατιωτικοί και να τα δείξουν προς τον Μαυρομιχάλην, ώστε να δυνηθώσι να τακτοποιήσουν τα πράγματα εις την ανεξαρτησίαν τους. Απεφασίσθη προς τούτοις να συγκροτηθή γενικόν στρατόπεδον εις Βαλτέτσι, εις καταλληλότερον μέρος δια την πολιορκίαν της Τριπόλεως και κατασκόπευσιν των εχθρικών κινημάτων.

2. ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ

Απομνημονεύματα.

«Εγώ δε μετά του Παπατσώνη, Θ. Κολοκοτρώνη, Ν. Μπούκουρα, Λάμπρου Ροϊλού, απεφασίσθη να απέλθωμεν εις του Πάπαρι όπου τότε ήταν συγκεντρωμένοι εκεί oι δύο Μαυρομιχάλαι, Αντωνάκης και Ηλίας, ο Γεωργάκης Γιατράκας, ο Αντώνης Νικολόπουλος από την Λογκάστραν, ο Βενετσανάκος από την Καστανιά, ο Αναγνωσταράς, Φλέσιας, Κεφάλας και άλλοι καπετανίσκοι με επέκεινα των 1.500, δια να ομιλήσωμεν περί της καταστάσεως της πατρίδος, επειδή βλέπομεν δειλίαν τινά εις τους συμπολίτας μας, να στείλωμεν μίαν πρεσβείαν εις τον Πετρόμπεην να τον προσκαλέσωμεν ότι εάν δύναται να βγάλη τουλάχιστον 1.000 Μανιάτας ως εμπειροπολέμους να δώσουν το παράδειγμα της ευτολμίας εις τους Πελοποννησίους, ως πρωτοπείρους να έβγη και ο ίδιος εις το Λεοντάρι να σχηματίσωμεν ένα Γενικόν στρατόπεδον και αν τούτο το κάμη θέλομεν τον αποφασίσει αρχιστράτηγον και ηγεμόνα της Πελοποννήσου. Περί το μεσονύκτιον ανεχώρησαν οι Τούρκοι από την Αλωνίσταιναν (αφού την κατεπυρπόλησαν) και υπέστρεψαν εις Τριπολιτσάν. Ανεχωρήσαμεν και ημείς αμέσως και απερνώντες το Λιμποβίσι, το Αρκουδόρευμα, και την Λαγκάδαν δια νυκτός τρέχοντες πεζοί εφθάσαμεν την πρωΐαν εις τύυς Αραχαμίτες, αλλά δεν εύρομεν ουδένα νάνθρωπον εκ των κατοίκων, παρά μόνους τον Νικηταράν και ένα Τουρκολεκιώτην, κοιμωμένους και ξηρούς εκ της μέθης. Απερνώντες την νύκταν εις το Ραπούνι εκρύβη ο Λάμπρος Ροϊλός και απήλθεν εις την εν Στεμνίτση οικίαν του. Απήλθαμεν εις του Καντρέβα, αλλ' ουδέ εκεί εύρομεν κανένα· ετραβήξαμεν λοιπόν νήστεις και πεζοί, τρεις σχεδόν ημέρας, και την Μεγάλην Τετράδην 6 Απριλίου εφθάσαμεν εις του Πάπαρι, όπου εύρομεν συναγμένους τους άνω ειρημένους. Ωμιλήσαμεν μετ' αυτών, εκάμαμεν αρκετάς φιλονικίας, αλλά το κατεπείγον του καιρού μας εβίαζε δια να επιστρέψωμεν έκαστος εις τα ίδια, επειδή άπαντες εγνώριζαν, ότι τας εορτάς του Πάσχα ήτον επόμενον να κάμουν oι Τούρκοι επιδρομάς εις διάφορα μέρη να τα καταστρέψουν. Εσυμφωνήσαμεν λοιπόν όλοι οι εκεί παραυρεθέντες και διωρίσαμεν μίαν πρεσβείαν συγκειμένην από τον Δ. Παπατσώνην, τον Σπ. Σπηλιωτόπουλον και Πέτρον Σαλαμόναν εκ Λεονταρίου, εκάμαμεν και το, ως είρηται, έγγραφον και το υπεγράψαμεν, και ανεχώρησαν δια την Καλαμάταν. Οι εναπολειφθέντες εσυμφωνήσαμεν ως εξής: Ο γέρων Αντώνης Νικολόπουλος και ο Βενετσανάκης, οπλαρχηγοί με τους περί αυτών 400, και ο Κυριακούλης με άλλους τόσους να υπάγουν να καταλάβουν την Βλαχοκερασιάν, να οχυρωθούν εις δύο θέσεις, και αν το Πάσχα ορμήσουν εκεί οι εχθροί να δώση επικουρίον ο εις προς τον άλλον. Ο Αντωνάκης, Ηλίας και Ιωάννης Μαυρομιχάλαι, ο Γεωργάκης Γιατράκος, Κεφάλας και άλλοι να καταλάβουν τα Βέρβαινα με χίλιους σχεδόν στρατιώτας, οι δε Φλεσαίοι, Αναγνωσταράς, Θ. Κολοκοτρώνης, Πέτροβας να απέλθουν εις το Λεοντάρι να εμπορέσουν να στρατολογήσουν και τους του κάμπου της Καρυταίνης κατοίκους, και την δευτέραν του Πάσχα να προφθάσουν να καταλάβουν του Δούκα την σίκαλιν εις την Λαγκάδαν. Εγώ δε ν' απέλθω εις τας κωμοπόλεις και χωρία της επαρχίας μου να κάμω γενικήν στρατολογίαν. Και πιο κάτω καταλήγει, «Αυτά τα διατρέξαντα και όλας τας πράξεις και αποφάσεις μας εις του Πάπαρι τας εκοινοποίησα εσπευσμένως εις τε τον Ζαΐμην, Χαραλάμπην, Φωτήλαν, Σισίνην, Κ. Πετιμεζάν και τον αρχιερέα Μεθώνης, δι' επίτηδες απεσταλμένων άμα έφθασα εις Λαγκάδια, γράψας προς αυτούς να μας γνωστοποιήσουν και αυτοί τας εδικάς των δια να φωτιζώμεθα αμοιβαίως, να ηξεύρωμεν τι γίνεται εις όλων των μερών τα στρατόπεδα να τρέχωμεν εν γνώσει. Οι δε Αναγνωσταράς, Κολοκοτρώνης και συντροφία απήλθον εις την Πολιανήν και Τουρκολέκα δια να κάμουν το Πάσχα, όπου ήτον ξενιτευμένοι τόσους χρόνους.»

3. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ,

Απομνημονεύματα.

«Και ο μεν Κολοκοτρώνης προυχώρησεν εις Καρύταιναν ο δε Νικηταράς, διαβάς από Λεοντάρι, έφθασεν εις Πάπαρι, χωρίον απέχον τρεις ώρας και ημίσειαν από Τριπολιτσάν, και προσπαθεί να συ γκεντρώση δύναμιν, προκαλών εις τα όπλα τους Έλληνας. Και πιο κάτω· Ο δε Αναγνώστης Ζαφειρόπουλος από το Ζυγοβίστι Καρυταίνης τον χρησιμεύει ως γραμματεύς συναγωνιζόμενος, και δεν παύει γράφων προς τους διάφορους αρχηγούς και ήδη συνεννοούνται όλοι να συνδράμωσιν όσον τάχους εις την παλιόρκησιν της Τρι πολιτσάς, και τέως συνέρχονται ο Αναγνωσταράς, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, ο Δημήτριος Παπατσιώνης, ο Παναγιώτης Κεφάλας και Μητροπέτροβα εις Πάπαρι χωρίον απέχον της Πρωτευούσης τρεις ώρας και ημισείαν. Αυτόθι συνήλθε και ο Κολοκοτρώνης, όπου εδέχθη τους υιούς του ελθόντας από τον Πύργον. Υπό την οδηγίαν τούτων όλων διατελούσιν έως τρεις χιλιά δες Ελλήνων ο δε Νικηταράς καταλαμβάνει πάλιν το Καλογεροβούνι μίαν ώραν απέχον από του Πάπαρι προς την πρωτεύουσαν ως προσθοφυλακή. Έρχεται δε ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, ο γέρων Αντώνιος Νικολόπουλος από Λογκάστρα και ο Παναγάκος Βενετσανάκης από Καστάνισταν, και στρατοπεδεύουσι με πεντακόσιους εις Πάπαρι

4. ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΙΛΗΜΩΝ.

Δοκίμιον ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως.«Τότε ο Νικήτας, επαναστάτης της επαρχίας, κατέλαβε το χωρίον Πάπαρι, απέχον ώρας τρεις κάι ημίσειαν», και σχολιάζει ο Φιλήμων· Ταχέως δε από επαρχιών πολλών συνέρρευσαν όπλα περί την Τρίπολιν, και ετοποθετήθησαν εν μεν τω Πάπαρι τρισχίλιοι Γορτύνιοι, Λάκωνες, Λακεδαιμόνιοι και Μεσσήνιοι υπό τον Κολοκοτρώνην, Κανέλλον Δεληνιάννην, Ηλίαν Μαυρομιχάλην, Παναγιώτην Ιατράκον και Αναγνωσταράν μετά Κεφάλα, Μητροπέτροβα, Παπατσώνου και Νικήτα· εν δε τη Βλαχοκερασιά πεντακόσιοι Λάκωνες και Λακεδαιμόνιοι υπό τον Κυριακούλην Μαυρομιχάλην και Αντώνιον Νικολόπουλον· εν δε τω Διασέλω του Ελισσόντος έτεροι πεντακόσιοι Γορτύνιοι υπό τον Δημήτριον Πλαπούταν· εν δε τοις Βερβένοις περί τους χίλιους πεντακόσιους Λακεδαιμόνι οι μεν υπό τον Κρεββατάν και επί σκοπον Θεοδώρητον, Κυνουριείς δε(Αγιοπετρίται) υπό τον Ιωάννην (η Αναγνώστην) Κονδάκην και Παναγιώτην Ζαφειρόπουλον (Άκουρον). Απείχον δε της Τριπόλεως ώρας το μεν Πάπαρι τρεις, η δε Βλαχοκερασιά ισαρίθμους, το δε Διάσελον τεσσάρας και τα Βερβενα ωσαύτως. Δια τους λόγους αυτούς ο Κολοκοτρώνης εθυσίασε μάλλον την θέσιν υπέρ του αριθμού, θέλων ολιγωτέρας, αλλά πολυπροσωποτέρας τας συγκεντρώσεις· όταν δε έμαθεν αποσπασθέντας μετά πεντακοσίων από του εν Βερβένοις στρατοπέδου και στρατοπεδεύσαντας εν τη Βλαχοκερασιά τον Κυριακούλην Μαυρομιχάλην και Αντώνιον Νικολόπουλον, έγραψε παρατηρών αυτοίς το επίκαιρον της θέσεως και τον κίνδυνον, ον τρέχουσιν ως ολίγοι· προέτρεψε δ' επομένως, όπως ενωθώσι καν μετά του εν Πάπαρι σώματος, αφ' ου άπαξ απεχώρησαν της δυνατής θέσεως των Βερβένων, ενισχυθείσης τότε και δια τεσσάρων εγερθέντων πύργων. Αλλ' ούτοι ηπήντησαν: «Καλό πόστο τεσσάρων κρατούμεν και αν έλθουν οι Τούρκοι επάνω μας να μας ελθήτε μεντάτι. Έγραψεν επί τούτοις ο Κυριακούλης προς τους εν Τριπόλει αγάδας απαιτών, ίνα αποστείλωσιν αυτώ τον Αναστάσιον Μαυρομιχάλην μετά των αρχιερέων και προκρίτων, ως εφορμήσων άλλως κατά της πόλεως, μεθ' ου φέρει στρατού δεκατετρακισχιλίων. Και αρχή και ιδιώται, οι εν Τριπόλει Τούρκοι ήρξαντο σκέπτεσθαι κατά πρώτον, το μέγα του Κυριακούλου βλέποντες θάρρος και τας άλλας εν Πάπαρι, Λεβιδίω και Βερβένοις μανθάνοντες πολυαρίθμους συγκεντρώσεις. Πονηρευόμενοι δε εμέθυσαν τον χωρικόν γραμματο κομιστήν του Κυριακούλου, και ούτω βεβαιωθέντες παρ' αυτού την πραγματικήν δύναμιν της Βλαχοκερασιάς, ευθύς εξεστράτευσαν περί τους τρισχιλίους, άμα διέφαυσεν η ημέρα της 10 Απριλίου. Και αυτοί, ως και οι εν Ναυπλία και εν Πύλω Τούρκοι, εγνώριζον, ότι κατά την ημέραν του Πάσχα οι Έλληνες επιδίδονται πρώτον προς τα θρησκευτικά καθήκοντα αυτών, και έπειτα οι κοινοί εκ τούτων τρέπονται εις την οινοποσίαν. Και πιο κάτω γράφει ο Φιλήμων· Δι' όλας τας περιστάσεις ταύτας υπεχρεώθησαν ότε Κολοκοτρώνης και Κανέλλος Δεληγιάννης, όπως συγκαλέσωσιν εν τω Πάπαρι διαφόρους των οπλαρχηγών και συσκεφθώσι περί των ληπτέων καταλληλότερων μέτρων. Τοιούτοι απεστάλησαν άλλοι αλλαχόθεν και εκ των Βερβένων ο 'Ανδρέας Παπαδιαμαντόπουλος (α). Προ πάσης δε άλλης προταθείσης γνώμης απεφασίσθη η εκ των Καλαμών πρόσκλησις του Πέτρου Μαυρομιχάλου υπό τον τίτλον του αρχιστράτηγου της Πελοποννήσου. Εν ταις δεινοτέραις των περιστάσεων πολλήν τα ονόματα ηθικήν επιρροήν έχουσι, και ως επί πολύ αντιζυγίζουσιν αυτάς επί πολύν η ολίγον χρόνον. Εντεύθεν παρεκλήθη κοινώς ο Μαυρομιχάλης, όπως αναβή τάχιον εις την Αρκαδίαν, μεθ' όσων δυνηθή πλειοτέρων Λακώνων, ων υπισχνούντο oι Πελοποννήσιοι τήντροφήν και μισθοδοσίαν. Την αρχιστρατηγίαν ταύτην του Μαυρομιχάλου ετοίμως υπέγραψαν και οι Αχαιοί. Η τοιαύτη του Μαυρομιχάλου θέσις υπισχνείτο, ουχί ευκινησίαν και προσωπικην διεύθυνσιν ενεργόν, αλλά δύο τινά, ων οι Πελοποννήσιοι είχον πρωτίστην ανάγκην· πρώτον μεγάλην εμψύχωσιν ηθικήν, και δεύτερον μάλλον ελπιζομένην την διατήρησιν των στρατοπέδων δια της πολυπροσώπου οικογενείας αυτού και των Λακώνων μισθοφορουμένων. Συγχρόνως ελήφθησαν εν τω Πάπαρι και μέτρα αυστηρά προς στρατολογίαν νέαν εκ διαφόρων επαρχιών. Ιδίως δε εις την Γόρτυνα επέμφθησαν ο ίδιος Δεληγιάννης και Πάνος Κολοκοτρώνης, απόλυτον φέροντες άδειαν του τιμωρείν και καίειν την οικίαν παντός μη στρατολογουμένου χωρικού. 'Αμέσως δ' επήνεγκεν η δραστηριότης αυτή αποτέλεσμα αγαθόν, διότι και εκ της Γόρτυνος και εκ της Λακεδαίμονος και εκ της Μεσσηνίας δισχίλιοι προέφθασαν ένοπλοι νέοι, ενισχύσαντε.ς ουσιωδώς τα περί την Τρίπολιν στρατόπεδα.

5. ΦΩΤΙΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟ-

ΠΟΥΛΟΣ η ΦΩΤΑΚΟΣ,

Απομνημονεύματα Ελληνικής Επαναστάσεως.

«Επειδή δε δεν ημπόρεσαν οι Τούρκοι να περάσουν το Διάσελον εγύρισαν οπίσω και ἐπῆγαν πάλιν εις την Τριπολιτσάν. Ο δε Κολοκοτρώνης, Κ. Δεληγιάννης και Β. Δημητρακόπουλος εκείθεν ετράβηξαν δια τον κάμπον της Καρύταινας και εκείθεν αυθημερόν ευρέθησαν εις το χωρίον Πάπαρι. Εκεί εσυνάχθησαν οι Μαυρομιχαλαίοι και οι άλλοι καπεταναίοι και αυτού ήλθαν από Ζάκυνθον τότε και τα παιδιά του Κολοκοτρώνη, ο Πάνος και ο Ιωάννης ο μετά ταύτα ονομασθείς Γενναίος. Από εδώ ο Κολοκοτρώνης έστειλεν αμέσως τον Πάνον εις τα χωριά της Καρύταινας με γραπτήν διαταγήν του να βγάλη όλους τους

Καρυτινούς εις τα άρματα και να έλθουν εις την Πιάναν, Χρυσοβίτσι και Διάσελον δια να συστήσουν εκεί το στρατόπεδον· είχε δε την άδειαν ο Πάνος να σκοτώνη, να καίη τα σπίτιά των και να δημεύη τα πράγματά των προς όφελος των στρατιωτών, αν κανένας ήθελε παρακούσει. Αφού εσκέφθησαν μαζύ εις το Πάπαρι δια να πιάσουν τας θέσεις Χρυσοβίτσι, Διάσελον και Βαλτέτσι, ο Κολοκοτρώνης και οι άλλοι επήγαν εις το Βαλτέτσι, ο δε Κανέλ. Δεληγιάννης ετράβηξε δια τα Λαγκάδια την πατρίδα του και επήρε μαζύ του και τον Η. Τσαλαφατίνον με ολίγους Μανιάτας.»

6. ΙΩΣΗΦ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ιερομόναχος

Οι Αρχιερείς και οι Προύχοντες εντός της εν Τριπόλει φυλακής. «Μετά την από το Διάσελον της Αλωνισταίνης υποχώρησιν των Οθωμανών οι αρχηγοί συνήλθον εις Πάπαρι, ίνα συσκεφθώσι περί της στενωτέρας πολιορκίας της Τριπόλεως, δηλαδή πότε ήθελον αρχίσει αυτήν και τίνα θέσιν ώφειλεν έκαστος να καταλάβη και φυλάξη. Σκέψεως δε γενομένης ο Κανέλλος Δελιγιάννης παραλαβών, μετέβη πάραυτα εις τας κωμοπόλεις της Καρυταίνης (Γόρτυνος) και εμψυχώσας τους πολίτας συνήθροισε τους διασκορπισθέντας.»